Ustawy antyspreadowe łamią zasadę o nie działaniu prawa wstecz

Na piątkowym posiedzeniu sejmowa Podkomisja stała do spraw instytucji finansowych będzie rozpatrywała poselskie projekty ustaw odnoszące się do tzw. spreadów walutowych.

PKPP Lewiatan negatywnie ocenia propozycje zmierzające do ograniczenia wysokości spreadów walutowych, które w zamierzeniu inicjatorów mają na celu zapewnienie szczególnej ochrony tylko tym klientom, którzy zawarli z bankami zabezpieczone hipotecznie umowy kredytowe w walutach obcych. Są one nadmierną i jednocześnie nie do końca uzasadnioną ingerencją ustawodawcy w zasadę swobody umów powodującą  destabilizację podstawowych funkcji prawa jako gwaranta ochrony praw nabytych i realizacji zawartych umów.

Poselskie projekty ustaw budzą też poważne wątpliwości co do ich zgodności z Konstytucją RP. Regulacje te mogą naruszać zasadę o nie działaniu prawa wstecz. Zasada ta stanowi istotny element demokratycznego państwa prawnego. Z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wynika, że zasada nie działania prawa wstecz polega na tym, "by nie stanowić norm prawnych, które nakazywałyby stosować nowo ustanowione normy prawne do zdarzeń, które miały miejsce przed wejściem w życie nowo ustanowionych norm prawnych i z którymi prawo nie wiązało dotąd skutków prawnych normami tymi przewidzianych”[1]. Proponowane natomiast regulacje w zamierzeniu autorów, mają się odnosić do umów zawartych jeszcze przed dniem wejścia w życie ustawy, jeżeli nie nastąpiła spłata całkowitej kwoty kredytu.

Pozbawienie z mocą wsteczną słusznie nabytych uprzednio przez banki - na podstawie zawartych zgodnie z przepisami umów - praw, może z kolei prowadzić do naruszenia konstytucyjnej zasady ochrony praw nabytych.

„Ponadto wprowadzany w projektach, 14 i 30 dniowy okres vacatio legis przy uwzględnieniu utraty przez banki nabytych praw, wynikających z legalnie zawartych umów kredytowych, należy ocenić jako zbyt krótki.” – mówi Bartosz Wyżykowski, ekspert PKPP Lewiatan.

Projekty te nie uwzględniają nawet konieczności wprowadzenia przez banki odpowiednich zmian do umów oraz przeprowadzenia w tym zakresie wewnętrznego procesu legislacyjnego, który doprowadzi do dostosowania obowiązujących w bankach umów, regulaminów i innych aktów odnoszących się do kredytów walutowych zabezpieczonych hipotecznie, do treści nowych przepisów.

Zdaniem PKPP Lewiatan, skutkiem powyższych rozwiązań może być negatywny odbiór takich uregulowań przez inwestorów zagranicznych. Stwarza również niebezpieczny precedens polegający na przyzwoleniu dla uchwalania regulacji działających z mocą wsteczną.