Tomasz Stańko nie żyje, zmarł w wieku 76 lat

Tomasz Stańko zmarł w niedzielę nad ranem w Szpitalu Onkologicznym w Warszawie. Potwierdziła to córka artysty. W ostatnim czasie Stańko ciężko chorował, wiosną z powodu zapalenia płuc odwołano jego koncerty.

Stańko to jeden z najwybitniejszych polskich muzyków jazzowych. Ukończył w Krakowie Państwową Średnią Szkołę Muzyczną w klasie trąbki, a w latach 1964-1969 - studia w klasie trąbki w Akademii Muzycznej w Krakowie.

Swój pierwszy zespół Jazz Darings założył już w czasach licealnych w 1962 roku. Grupa jest uważana za jedną z pierwszych w Europie formacji freejazzzowych. W latach 1963-1967 Stańko grał w kwintecie Krzysztofa Komedy, z którym nagrał album „Astigmatic” uznawany za jeden z najwybitniejszych w polskim jazzie. Koncertował też wtedy z Michałem Urbaniakiem i Andrzejem Trzaskowskim.

Od 1968 roku nagrywał i występował z własnym zespołem, z którym na początku lat 70. nagrał płyty „Music For K.”, „Jazz Message From Poland” i „Purple Sun”. Ponadto współpracował z zagranicznymi muzykami, m.in. fińskim perkusistą Edwardem Vesalą i o niemieckim pianistą Alexandrem von Schlippenbachem.

W 1975 roku nagrał ze swoim kwartetem płytę „Balladyna”, jedną z wielu wydanych przez słynną wytwórnię EMC (Stańko współpracował z nią do końca życia). W latach 80. był związany z różnymi formacjami, m.in. nowatorskim zespołem Freelectronic wykorzystującym nowe technologie i rozwiązania elektroakustyczne.

W latach 90. Tomasz Stańko nagrał dla EMC m.in. albumy „Matka Joanna”, „Leosia”, „From the Green Hill” i „Litania” (ta ostatnia z kompozycjami Krzysztofa Komedy). Dorobek studyjny z poprzedniej dekady to „Soul of Things”, „Suspended Night” i „Wolność w sierpniu” (z muzyką skomponowaną dla Muzeum Powstania Warszawskiego), „Lontano” i „Dark Eyes”. W 2012 roku ukazała się ostatnia płyta Stańki - „Wisława”, poświęcona Wisławie Szymborskiej.

Ogółem Tomasz Stańko nagrał ok. 40 albumów, skomponował też muzykę do kilkudziesięciu filmów (m.in. „Jak zdobyć pieniądze, kobietę i sławę”, „Pożegnanie z Marią”, „Cisza”, „Łóżko Wierszynina”, „Mała matura 1947”), serialu z lat 60. „Klub profesora Tutki” oraz kilku spektakli teatralnych.

Z jego twórczości w ostatnich latach masowej widowni może być znany motyw, który skomponował do oprawy programu „Kuba Wojewódzki” w TVN.

Od 2003 roku Stańko organizował w Bielsku-Białej festiwal Jazzowa Jesień.

Od dwóch dekad Tomasz Stańko był uznawany za jednego z najlepszych trębaczy na świecie, regularnie był w czołówce tego zestawienia w magazynie „DownBeat”.

W 2003 roku jako pierwszy otrzymał Europejską Nagrodę Jazzową (European Jazz Prize) przyznawaną przez władze Austrii, a rok później - Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski. W 2010 roku dostał wyróżnienie ministra kultury i dziedzictwa narodowego za całokształt twórczości, a w 2011 roku - Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Jest laureatem wielu nagród polskiej branży muzycznej, m.in. Fryderyków i ankiet „Jazz Forum. W 2013 roku otrzymał Paszport „Polityki” w kategorii Kreator Kultury.

W ostatnich latach Tomasz Stańko mieszkał przez większość czasu w Nowym Jorku. W 2010 roku ukazała się jego autobiografia „Desperado” - wywiadu-rzeka przeprowadzony przez Rafała Księżyka.

Odszedł Tomasz Stańko. Trębacz, kompozytor, jeden z najbardziej rozpoznawalnych polskich muzyków, ikona światowego jazzu. Kawaler Krzyża Komandorskiego z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Niech pamięć o Nim przetrwa w Jego muzyce! pic.twitter.com/ipkuqBD2EX

— Kancelaria Prezydenta (@prezydentpl) 29 lipca 2018